Dit is Lyotard

De beroemde Franse filosoof Jean-François Lyotard (1924-1998) is vooral bekend als bedenker van de term ‘postmoderniteit: Zelf heeft hij dat woord nooit willen gebruiken. Maar wat zegt Lyotard dan wel, wat is zijn gedachtegoed? Voor dit boek werden zijn belangrijkste geschriften geselecteerd.

Om een goed beeld te krijgen van het denken van Lyotard, is het lezen van dit boek voldoende. In zijn werk stelt Lyotard bijvoorbeeld dat iedere poging om vrijheid en vooruitgang te verwoorden riskant is. De laatste eeuwen hebben filosofen, politici en wetenschappers ‘grote verhalen’ verteld over emancipatie, vermeerdering van kennis en morele vooruitgang. Deze verhalen verwerden in de praktijk nogal eens tot onderdrukkende ideologieën. Dat komt volgens Lyotard, doordat men het onaffe van de verhalen uit het oog verliest. Er ontsnapt altijd iets aan onze woorden. Lyotard pleit voor ‘kleine verhalen’: bescheiden pogingen om de toekomst vorm te geven. We kunnen idealen schetsen in het besef dat onze woorden tekortschieten. Als we rechtvaardig willen zijn, moeten we openstaan voor het onuitgesprokene. Het postmoderne weten, Lyotards bekendste werk, en Heidegger en de Joden, als een concrete casus, zijn integraal opgenomen. Verder bevat Dit is Lyotard cruciale gedeelten uit: Het postmoderne uitgelegd aan onze kinderen, Het onmenselijke, causerieën over de tijd, Postmoderne fabels en Augustinus’ belijdenis.

Samenstelling en inleiding: Erno Eskens

Lees het verslag in Trouw van een gespreksavond over Lyotard

Recensies

De Franse filosoof Lyotard (1924-1998) staat bekend als de profeet van het postmodernisme: de grote verhalen die filosofen, wetenschappers en politici in de afgelopen eeuwen hebben bedacht over mens en samenleving, over vrijheid en vooruitgang, zijn uitgelopen op de verschrikkingen van de 20e eeuw en hebben daarmee blijvend afgedaan. Wij kunnen de toekomst niet maken, hooguit proberen op bescheiden schaal wat bij te sturen. Lyotard schrijft moeilijk: zijn hoofdwerken zijn alleen voor ingewijden leesbaar. Deze bundel bevat zijn meer toegankelijke werk, goeddeels eerder verschenen in vrijwel dezelfde vertaling maar veelal niet meer verkrijgbaar. Bevat een korte inleiding met verwijzingen naar verdere literatuur. Gebonden; normale druk, krappe marge.

(Biblion recensie, Dr. D.G. van der Steen)