Filosofische reisgids voor Nederland en Vlaanderen


Filosofische reisgids2e drukWat deden Ludwig Wittgenstein en Bertrand Russell in hotel Pomona in Den Haag? En Schopenhauer in dat armetierige kroegje in Deventer, of Descartes in de Domtoren? Dat Erasmus in Rotterdam is geboren wist u, maar minder bekend is dat John Locke Enkhuizen heeft bezocht en daar niet erg gelukkig was, net zomin overigens als Camus in Brussel en Montesquieu in Den Bosch. Verder kunt u in dit boek lezen hoe David Hume in Gorinchem door het ijs zakte, wat Karl Marx te maken heeft met Brussel, Antwerpen, Maastricht, Den Haag en Zaltbommel, en wat Michel Foucault in De Melkweg in Amsterdam uitspookte.
De Filosofische reisgids voor Nederland en Vlaanderen geeft een geografisch geordend overzicht van anekdotes, citaten en gebeurtenissen waarbij de filosofie de lage landen aandeed.

MulishHarry Mulisch nam op 28 mei 2000 het eerste exemplaar in ontvangst in Felix Meritis.mulish2

 

De pers

‘Blaren zijn echter voor de liefhebber van wijsbegeerte en vaderlandse geschiedenis niet verplicht. Wie het niet zo op bewegen heeft, kan de gids gewoon thuis lezen in een gemakkelijke stoel. Het boek is zeer toegankelijk en staat vol amusante, half vergeten verhalen en gedachten. Vooral over de Verlichting, een periode in de geschiedenis waar de schrijver zich nauw mee verwant voelt, is veel te vinden.’
~ Yoram Stein in Trouw van 15 augustus 2000.

‘De Filosofische reisgids voor Nederland en Vlaanderen biedt vierhonderd bladzijden vol met anekdotes, mooi verteld en toegankelijk gepresenteerd, met uitstekende bronvermelding en veel illustraties.’
Nederlands Dagblad (09-06-2000)

‘Een kloeke reisgids. (..) Eskens schudt pregnante citaten, pakkende anekdoten en aanstekelijk karakterschetsen met groot gemak uit zijn mouw.’
~ Antoine Verbij in Vrij Nederland (24-06-2000)

‘Tijd om de Filosofische reisgids voor Nederland en Vlaanderen van Erno Eskens weer eens onder de arm vandaan te halen. Toch weer goed voor een aardig weetje.’
Leidsch Dagblad (20-06-2000)

‘Achter elke straatsteen gaat wijsheid schuil’
HP/De Tijd (23-06-2000)

‘Hij leest gewoon thuis ook lekker weg’
~ Aly Knol in de Amersfoortse Courant (10-06-2000)

‘Ik vind het een cadeau van een vrijgezel voor zijn hospita’
~ Mariëlle Osté in Rails van augustus 2000

‘Geïnteresseerden in filosofie vinden hier een reisgids voor Nederland en Vlaanderen vol verrassende gegevens over gebeurtenissen uit het leven van filosofen’
Reformatorisch Dagblad (07-06-2000)

‘Dat een vrolijke kijk op de filosofie überhaupt mogelijk is, lijkt wonderlijk. Toch zet de Filosofische reisgids voor Nederland en Vlaanderen de wijsbegeerte in een compleet ander licht. (..) Leuk voor kenners en nieuwsgierigen’
Elegance (30-06-2000)

‘Propvol weetjes’
De Limburger (2-06-2000)

Filosofie is vrijwel altijd zware kost. Dat je er ook lichtvoetig over kunt schrijven bewijst Erno Eskens, eindredacteur van Filosofie Magazine, met deze reisgids. Terecht citeert hij Erasmus die ooit opmerkte: ‘Het zijn domoren die nergens om lachen.’
~ Frans Smits in Historisch Nieuwsblad van juli 2000

‘Lijvig werk vol met illustraties en plattegrondjes’
Gooi-en Eemlander (8-06-2000)

‘Eskens heeft honderden anekdotes, feiten en wetenswaardigheden verzameld en zijn boek is beslist een aanrader voor iedereen met interesse voor filosofie. (..) Met de Filosofische Reisgids in de hand kijk je toch anders tegen een stad aan. Den Haag is dan niet alleen de stad van het Binnenhof en de Hofvijver, de Winkelpassage en het Paleis Noordeinde, niet alleen de stad van lekkende tramtunnels waar Wim Kok onverdroten timmert aan Paars 3, maar ook de stad die in de glorietijd van de Republiek diplomaten, filosofen en spionnen uit de hele wereld aantrok. En je komt eens op mooie plaatsen waar je anders nooit zou komen.’
~ Carel Brendel in Algemeen Dagblad (10-07-2000)

‘Op nummer 31 ligt evenwel het Erasmushuis uit 1511. De Filosofische reisgids van Erno Eskens had me niet voorgelogen: midden in de weinig belovende wijk Anderlecht ligt inderdaad het museum dat is gewijd aan de grootste Europeaan uit de Nederlandse geschiedenis.
~ Arjan Peters in de Volkskrant (18 augustus 2000)

 

Het boek won de Bijzondere Marcel Minnaertprijs 2001. Uit het juryrapport:

‘Eskens’ Filosofische reisgids voor Nederland en Vlaanderen, een lijvig boekwerk (bijna 400 pagina’s), is meer dan een uitstekend gedocumenteerde baedeker voor hen die in een zo groot mogelijk Nederlandstalig gebied historische plaatsen willen bezoeken, niet alleen van filosofen in engere zin, maar van alle grootheden die hebben nagedacht en waarvan de resultaten op papier staan. Meer dan dus. In onze tijd maken we ons druk om de invloed die Nederland en België als kleinere staten hebben op en in de Europese gemeenschap. Blijkens de inleiding wil de auteur het culturele belang aan geven van het gebied Nederland-Vlaanderen, en hij toont zelfs aan dat in de geschiedenis van de Lage Landen in de zeventiende en achttiende eeuw dit gebied toonaangevend was in Europa. Waarom? De geleerden werden vanuit heel Europa aangetrokken vanwege het tolerante klimaat dat er heerste. In deze contreien werd het veroordelen of excommuniceren van andersdenkenden immers achterwege gelaten, ja zelfs sterk afgekeurd. De kerkelijk censuur verloor zijn effectiviteit door het snelle communicatiemiddel van het boekdrukken. In onze tijd maken wij een soortgelijke revolutie mee door TV en Internet. Een ander voordeel was de sterke bestuurlijke decentralisatie, zodat algemene oordelen van centrale overheden minder vat kregen op hetgeen er wel en niet gebeurde. Voor het geval er in de ene stad een boek verboden was, was het in de ander stad zo te krijgen.
Dit alles had to gevolg dat er zich in de Lage Landen geleerde denkers (filosofen in bredere zin) van internationale herkomst, naam en faam verstigden, zoals Descartes, Pierre Bayle, John Locke, Leibniz, Voltaire en later Johann Gottfried Herder, die het duidelijkst ‘de geest van Holland’ onder woorden bracht. Daardoor ontwikkelden de Lage Landen zich tot centrum van de Europese cultuur.
Bij de uitwerking van deze uitgangspunten in het boek, valt op dat alle vermeldingen, anecdoten en persoonlijke oordelen uitstekend gedocumenteerd zijn. De keuze van het materiaal geeft de identiteit van de auteur aan: sterk gericht op de eenheid Nederland-Vlaanderen, zijn belangstelling voor de ‘verfijnde mix van democratie en wetenschap’, ook in spiritueel opzicht goed op de hoogte, pleitbezorger voor gelijke kansen, en een tegenstander van klerikalisme, kleinzieligheid, bekrompenheid en nationaal-socialisme.
De baedeker kan men vanwege zijn originele en rake typeringen ook als boek (‘van voren naar achteren’) lezen, Na de inleiding volgt een kort chronologisch geordend overzicht, dan de vermeldenswaardigheden per plaats (alfabetisch geordend), en ten slotte een uitgebreide verantwoording plus de nodige indexen.’

Copyright © Dandelion by Pexeto